Зміцер Канапелька быў арыштаваны 11 верасня 2020 года. Яго абвінавацілі па ч. 2 арт. 293 і ч. 3 арт. 293 Крымінальнага кодэкса і асудзілі на пяць гадоў пазбаўлення волі. Ягоная жонка Юлія разам з сынам тады ж пакінула Беларусь. Мы паразмаўлялі пра вайну ва Украіне, жыццё ў Літве і будучыню Беларусі.
- Раскажыце пра вашага мужа.
- Муж быў такі актыўны. Улетку 2020 года мы жылі асобна, таму што ён лічыў, што гэта небяспечна. Я з сынам была ў санаторыі, калі ўсё гэта адбывалася. Мужа затрымалі самага апошняга (у рамках справы аб лазерных указках), калі ён думаў, што ўжо нецікавы нікому. Яму прапаноўвалі некалькі разоў з'ехаць, а ён адмаўляўся і потым у адзін цудоўны дзень вырашыў, што ўсё спакойна - мы не бачыліся да таго моманту некалькі месяцаў. Ён жыў тады ў гатэлі «Вікторыя» і папрасіў правесці дзень з дзіцем. І якраз і ў гэты час яго прыйшлі арыштоўваць.
У мяне былі змешаныя пачуцці, калі яго арыштавалі. З аднаго боку гэта жахліва. З іншага боку адпала куча момантаў, калі за яго хвалюешся. Жудасна, што дзіця апынулася сведкам усяго гэтага.
- Як вы кантактуеце з мужам?
- Лісты сёння сышлі на другі план. Яны даходзілі, але я пісала праз лісты бел. Я адпраўляю фатаграфію дзіцяці, пару слоў. Цяпер ведаю, што ім забаранілі лісты. Можна толькі ад блізкіх людзей, сястры, напрыклад. Затое сталі магчымыя відэазванкі. Ён мне тэлефануе.
- Як даўно вы ў Вільні?
- Мы тут ужо паўтара гады. З верасня 2020. Прыехалі па гуманітарнай візе. З'яжджалі нават не з-за мужа, а з-за дзіцяці. Я хадзіла з ім усяго на адзін марш. Але ён быў такі лёсавызначальны. Я, дарэчы, супраць таго, каб умешваць дзяцей у палітыку, але гэта атрымалася выпадкова. Мне многія пісалі, што я вар'ятка-матуля. Я разумею іх. Гэта не нейкі піяр.
Пакуль мы былі на маршы першыя дзве гадзіны дзіця проста запомніла ўсе лозунгі. Ён крычаў з усімі. А потым мы адсталі ад першай калоны і апынуліся на пустым праспекце. Мы ўжо збіраліся ехаць дадому, калі дзіця стала выкрыкваць (лозунгі) - а іншыя людзі сталі адказваць. Ён вельмі здзівіўся і працягваў, і тут нас дагнала другая калона. Людзей было вельмі многа. Гера аказаўся ў пачатку калоны, ішоў, крычаў, за ім усё паўтаралі.
Яго здымалі, і гэтае відэа стала вірусным. Я зразумела, што трэба нешта рабіць, бо мне ўсе сябры патэлефанавалі. Потым са мной звязаліся з дзіцячага садку, цікавіліся калі мы да іх прыйдзем. Я адказала, што пакуль мы на лецішчы. А далей яны без мяне правялі бацькоўскі сход, на якім сказалі, што ва ўсе дашкольныя ўстановы даслалі гэтае відэа і просяць інфармацыю пра бацькоў.
Потым я ўбачыла тэлеграм-канал МатолькаДапамажы, у якім пісалася аб тым, што дадзена каманда разабрацца з бацькамі гэтага дзіцяці. Я адвезла Геру да сяброў. Сама пайшла ў бліжэйшую амбасаду - літоўскую, яна была каля майго дома. Там нікога не аказалася - толькі ахоўнік. Я паказала яму відэа з маршу, але ён сказаў, што нічога ня ведае. Я пайшла - потым ён мяне дагнаў. Паклікалі консула. Ён паглядзеў і сказаў: "Давайце дакументы". Мне паставілі візы адразу. Увогуле, мы з'ехалі ў панядзелак раніцай. А ўжо ў аўторак да маёй маці прыходзілі і нас шукалі.
- Як прайшла ваша адаптацыя ў Літве?
- Нармальна, таму што і я, і дзіця вельмі шмат падарожнічаем. Я ў Беларусі ўвесь час асабліва не жыла - у весь час ездзіла па бізнесе, падарожнічала. Я там, дзе мой дом. Канешне, мне чагосьці не хапае з таго, што было там. Але гэта ўсё лірыка. Без гэтага можна жыць. Мы ў бяспецы і гэта самае галоўнае. Тым больш я бачу, што пазбегла турмы. Дзіця было б у дзіцячым доме, бо тата ў турме. Так што я бясконца шчаслівая, што мы з'ехалі.
- Ці змянілася ў Літве стаўленне да беларусаў з пачаткам вайны ва Украіне?
- Моцна не змянілася. Хаця вось мяне нядаўна ў кавярні паслалі туды ж, куды і рускі карабель. Я прасіла зрабіць каву, чалавек не зразумеў як менавіта. Па-ангельску ён не размаўляў, а на расейскую мову была вось такая рэакцыя. Але я не крыўдую, разумею, што гэта эмоцыі. Бываюць людзі, якія грабуць усіх пад адзін грабянец.
Беларусы сёння ў вельмі складанай сітуацыі апынуліся - паміж молатам і кавадлам. Асабліва цяжка тым, хто зараз прыязджае. У мяне ёсць некалькі знаёмых, якія выехалі з-за палітычнага пераследу. І ў іх катастрофа. Іх усе дынамят, ім ніхто не дапамагае.
Я лічу, што ў Беларусі ў найбліжэйшыя 10 гадоў будзе небяспечным месцам, бо вельмі шмат з'ехала настаўнікаў, урачоў, кампетэнтных людзей. Яны зараз з'ехалі - у іх стрэс. Яны адаптуюцца. А потым пытанне, колькі чалавек будуць гатовы вярнуцца, калі перамога будзе наша. Колькі з іх будуць гатовы ехаць і паднімаць краіну з каленаў. Гэтыя пераезды - гэта нялёгкая справа. Узяць хаця б дзіцячы сад, школу.
Дзіця маё хадзіла па пляцоўках і плакала, што няма дзяцей рускамоўных. Цяпер ужо нармальна - ён ходзіць у рускамоўны дзіцячы сад. Я не бачу нейкай дыскрымінацыі. Хаця вось першая выхавальніца мне ўвесь час тэлефанавала і скардзілася, што Гера выказваецца на палітычныя тэмы. А ён казаў, што лукашэнка - бандыт. "А як ён можа так казаць, калі многія людзі за лукашэнку (у Літве)?". Я адказвала, што калі многія людзі за, пакажыце мне іх, я ім білет куплю ў Беларусь. Мы ж у свабоднай краіне. Калі ў яго такое меркаванне, няхай ён дзіцёнак спакойна выказвае. Яго бацьку арыштоўвалі ў яго на вачах.
![](/ckfinder2.4/userfiles/images/photo_2022-03-23_11-18-50.jpg)
- Ці ёсць у вас пачуццё віны за тое, што з беларускага боку ідуць войскі і падаюць ракеты на Украіну?
- У мяне ёсць толькі шкадаванне. Нас доўга селекцыйна вырошчвалі цярпіламі і такімі маўклівымі. Я б гэта параўнала з сытуацыяй у сям'і. Калі ёсць нейкі аўтарытарны бацька, які прымяняе жорсткія метады. Лукашэнка - гэта такі чалавек які здзекуецца, садыст. У 20-ым годзе наш народ дасягнуў нейкага паўналецця. Калі ўжо нічога не страшна. Велізарная памылка з боку лукашэнкі прымяняць старыя метады. Ён працягвае біць ужо дарослага чалавека. Страчаны кантакт.
Таму калі за нешта і адчуваць віну, то гэта за тое, што мы недзе закрылі вочы і бяздзейнічалі. Доўгі час не разумелі, што адбываецца. Але ці можна вінаваціць дзіця, што бацька яго з дзяцінства б'е? А потым гэты тата пайшоў і збіў суседзяў. Я не бачу тут нашай прамой віны, людзі былі супраць. Мы зрабілі што магчыма. Як дзеці, якія яшчэ недастаткова адужэлі, збеглі да суседкі, у іншую краіну.
- Чым скончыцца сітуацыя вайны для Беларусі?
- Няма ліха без дабра. Гэта шанец, зрынуўшы рэжым пуціна, перакуліць яшчэ і рэжым лукашэнкі, які знаходзіў падтрымку ў Расіі. Мы не павінны застацца ў баку. У Літве ў нас вялікая валанцёрская група, мы арганізоўваем аўтобусы. Два разы на тыдзень ездзяць валанцёры-хлопцы ва Украіну, адвозяць гуманітарную дапамогу. Я працую валанцёрам фонду Razam. Цяпер мы ладзім дабрачынныя канцэрты – зараз такі будзе 26 сакавіка. Выступіць гурт РСП.
![](/ckfinder2.4/userfiles/images/photo_2022-03-23_11-19-13.jpg)
Планавалася, што гэты канцэрт будзе прымеркаваны да Дня Волі. Але змяніўся парадак дня, таму мы робім дабрачынны канцэрт. Збор сродкаў на дапамогу ўкраінцам і валанцёрам, якія арганізуюць дапамогу.
- Вы кажаце, што з сыходам пуціна зваліцца і лукашэнка. А ня можа быць так, што як лукашэнка шукаў паратунку ў мацнейшага дыктатара, так і пуцін звернецца ды Кітаю?
- У такім выпадку гэтая сітуацыя працягнецца вельмі доўга. Будзе такая Паўночная Карэя. Але я дапушчаю і гэты варыянт. Хоць гэтыя людзі ўжо немаладыя (пуцін і лукашэнка). Так ці інакш яны хутка скончаць свой век. І пытанне, ці зменіцца сістэма з іх сыходам. Калі будзе падтрымка Кітаю, тады будзе надоўга. Не хачу нават думаць пра гэта.
- І ўсё ж такі. Калі гэта скончыцца?
- Гэта скончыцца ці вельмі хутка ў наш бок, ці будзе працягвацца вельмі доўга. Цяпер такі важны момант, калі ад любой дробязі залежыць вельмі шмат. Каб змагацца за Украіну, людзі прыязджаюць з іншых краін. А для таго, каб людзі ваявалі за Расею - іх прыйшлося падмануць.
Я ўпэўнена, што ўсё ў жыцці трымаецца на ўнутраных сілах і матывацыі. Ва ўкраінцаў ёсць матывацыя, у беларусаў таксама ёсць шанц і матывацыя. У рускіх гэтага няма. Яны зараз пачнуць на многае расплюшчваць вочы - напрыклад, мамы, якія не ведаюць дзе іх дзеці. Вось гэтыя ўсе відэа з рускімі салдатамі, якія не разумеюць, што яны робяць ва Ўкраіне.
Я ўпэўнена, што Украіна не прайграе - каму яшчэ ва ўсім свеце мацней трэба перамагчы? Нікому. Я веру ў гэтую ўнутраную сілу і веру, што будзе партызанства, нават калі Расея нешта там акупіруе. Пастаянна дыверсіі, калі не ў адкрытую, то ў ціхую.
Я вельмі любіла Зяленскага, яшчэ калі ён вёў "Рассмяшы смешнага". З мужам абмяркоўвалі тады. Я казала: "У яго такое любоў гіганцкая да звычайнага чалавека. Вось відавочна ён на нешта большае здольны. Так ён любіць людзей". І зараз я гляджу - ён застаўся, ён людзей матывуе, ён кажа. Усё гэта робіць без нейкай баязлівасці. Мне вельмі падабаецца і Ўкраіна, і ўкраінская мова, і як яны думаюць.
Зразумела, у іх была карупцыя. Калі кажуць - вы што, хочаце як ва Украіне. Але гэта той этап, які і нам давядзецца прайсці. Пакуль гэтая сістэма сябе зжыве. Украіна ідзе на некалькі крокаў наперадзе за нас. Гэты перыяд будзе вельмі балючы і існая сістэма будзе з гэтым змагацца. Але гэта сябе зжывае. Апошнія дрыжыкі рэжыму, які застаўся ў некалькіх краінах па ўсім свеце. Але гэта эвалюцыйна сябе зжывае. Гэты феадальны лад.
- Вы сказалі пра тое, што яднае украінцаў - абарона роднай дзяржавы і саміх сябе ад ворага. А якая звышідэя можа быць у беларусаў, як нам будаваць сваю дзяржаву?
- Я бачу, што ў беларусаў ёсць адна вялікая праблема - гэта менталітэт. Ён фармаваўся вельмі доўгі час. Калі нам страшна - мы пачынаем раз'ядноўвацца. У нас заўсёды было прынята ўсё хаваць - свой даход, свае планы, свае ідэі. Уяўляць усё горш, чым ёсць насамрэч. Гэта такая стратэгія выжываньня. Калісьці яна была абсалютна дарэчнай.
Я не ведаю, як выкараніць гэта з нашых галоў. Таму што нават людзі, якія ўцяклі з Беларусі і аказаліся на волі, замест таго каб аб'ядноўвацца бясконца лаюцца. Цягнуць коўдру на сябе. Я гэта, на жаль, назіраю.
Нам трэба поўнасцю мяняць стратэгію выхавання дзяцей, таму што выхаванне дзяцей у нас жудаснае. Дзяцей увесь час душаць. З дзяцінства мы не ведаем, чаго хочам. І калі мы вырастаем, ад нас патрабуюць нейкіх рашэнняў, а мы проста развучыліся ведаць, чаго мы хочам і як гэта атрымаць. Трэба пачынаць з выхавання, з адукацыі, таму што памяняць дарослым людзям мазгі вельмі цяжка.
Габрэі, ведаеце, як дзяцей вучаць? Калі прыходзіць дзіця і ў яго двойка па матэматыцы, што робяць бацькі? У нас наймаюць рэпетытара па матэматыцы. А габрэі гавораць: да д'ябла матэматыку. Лепш наняць рэпетытара па тым прадмеце, які добра ідзе. Чалавек не можа быць усюды таленавіты - ці ён будзе сераднячок, ці добры ў чымсьці сваім.
![](/ckfinder2.4/userfiles/images/photo_2022-03-23_11-18-45.jpg)
Я лічу, што наша задача зараз - сабраць максімальную колькасць беларусаў, знайсці ў кожнага яго плюс і даць штуршок развіццю. Гэта нейкія фінансавыя арганізацыі, нейкая крыпта Беларусь. Дэцэнтралізаваная дзяржава. Або вось узяць беларусаў у Літве і аб'яднацца, стварыць, ведаеце, такую дэма-версію новай Беларусі. Каб потым гэта перанесці на Беларусь. Ці схему, ці людзей нейкіх значных.
Вось зараз вельмі яскрава відаць, хто на што здольны і ў каго якая сіла. А самая вялікая слабасць, якая ўсё псуе - гэта звады, плёткі. Вы толькі сабе ўявіце: у нас у Вільні - тры беларускія дыяспары, якія не сябруюць адна з адной. Тры! Вы можаце сабе ўявіць? Для мяне гэта шок. Адны не любяць іншых, другія гоняць на трэціх, ёсць нейкія персоны нон-грата. Гэта мой боль, але з гэтым трэба нешта рабіць, таму што мы гэта не лечым. А гэта як ракавая пухліна можа разбурыць любы арганізм.
А ідэя вельмі простая - жыць лепш. У кожнага чалавека закладзена ў генах. Гэта пытанне эвалюцыі: жыць лепей. Перабудоўвацца больш на пазітыў і на развіццё, а не ныць і скардзіцца, што нам усё вінныя.
- Як дапамагчы палітвязням сёння?
- Я думаю, што ўсё гэта паскорыцца і іх хутка адпусцяць. Не таму, што нехта вельмі добрым стане, а таму што прыляціць чорны лебедзь. Гэта здарыцца не таму што мы нешта робім, хаця зразумела што трэба працягваць рабіць. Проста здарыцца нейкая лёсавызначальная гісторыя. Я не бачу ніводнага дзеяння, акрамя дапамогі Украіне, якое сёння паскорыла б працэс вызвалення палітвязняў.
- Раскажыце пра вашага мужа.
- Муж быў такі актыўны. Улетку 2020 года мы жылі асобна, таму што ён лічыў, што гэта небяспечна. Я з сынам была ў санаторыі, калі ўсё гэта адбывалася. Мужа затрымалі самага апошняга (у рамках справы аб лазерных указках), калі ён думаў, што ўжо нецікавы нікому. Яму прапаноўвалі некалькі разоў з'ехаць, а ён адмаўляўся і потым у адзін цудоўны дзень вырашыў, што ўсё спакойна - мы не бачыліся да таго моманту некалькі месяцаў. Ён жыў тады ў гатэлі «Вікторыя» і папрасіў правесці дзень з дзіцем. І якраз і ў гэты час яго прыйшлі арыштоўваць.
У мяне былі змешаныя пачуцці, калі яго арыштавалі. З аднаго боку гэта жахліва. З іншага боку адпала куча момантаў, калі за яго хвалюешся. Жудасна, што дзіця апынулася сведкам усяго гэтага.
- Як вы кантактуеце з мужам?
- Лісты сёння сышлі на другі план. Яны даходзілі, але я пісала праз лісты бел. Я адпраўляю фатаграфію дзіцяці, пару слоў. Цяпер ведаю, што ім забаранілі лісты. Можна толькі ад блізкіх людзей, сястры, напрыклад. Затое сталі магчымыя відэазванкі. Ён мне тэлефануе.
- Як даўно вы ў Вільні?
- Мы тут ужо паўтара гады. З верасня 2020. Прыехалі па гуманітарнай візе. З'яжджалі нават не з-за мужа, а з-за дзіцяці. Я хадзіла з ім усяго на адзін марш. Але ён быў такі лёсавызначальны. Я, дарэчы, супраць таго, каб умешваць дзяцей у палітыку, але гэта атрымалася выпадкова. Мне многія пісалі, што я вар'ятка-матуля. Я разумею іх. Гэта не нейкі піяр.
Пакуль мы былі на маршы першыя дзве гадзіны дзіця проста запомніла ўсе лозунгі. Ён крычаў з усімі. А потым мы адсталі ад першай калоны і апынуліся на пустым праспекце. Мы ўжо збіраліся ехаць дадому, калі дзіця стала выкрыкваць (лозунгі) - а іншыя людзі сталі адказваць. Ён вельмі здзівіўся і працягваў, і тут нас дагнала другая калона. Людзей было вельмі многа. Гера аказаўся ў пачатку калоны, ішоў, крычаў, за ім усё паўтаралі.
Раптам з'явіўся тата. Ён таксама быў у калоне - пачуў дзіця і падумаў, што голас падобны на голас Геры. Тата стаў браць яго на рукі, але дзіц1нак, нягледзячы на тое, што яго даўно не бачыў, сказаў: "Адыдзі, я тут заняты, у мяне сур'ёзная місія".
Яго здымалі, і гэтае відэа стала вірусным. Я зразумела, што трэба нешта рабіць, бо мне ўсе сябры патэлефанавалі. Потым са мной звязаліся з дзіцячага садку, цікавіліся калі мы да іх прыйдзем. Я адказала, што пакуль мы на лецішчы. А далей яны без мяне правялі бацькоўскі сход, на якім сказалі, што ва ўсе дашкольныя ўстановы даслалі гэтае відэа і просяць інфармацыю пра бацькоў.
Потым я ўбачыла тэлеграм-канал МатолькаДапамажы, у якім пісалася аб тым, што дадзена каманда разабрацца з бацькамі гэтага дзіцяці. Я адвезла Геру да сяброў. Сама пайшла ў бліжэйшую амбасаду - літоўскую, яна была каля майго дома. Там нікога не аказалася - толькі ахоўнік. Я паказала яму відэа з маршу, але ён сказаў, што нічога ня ведае. Я пайшла - потым ён мяне дагнаў. Паклікалі консула. Ён паглядзеў і сказаў: "Давайце дакументы". Мне паставілі візы адразу. Увогуле, мы з'ехалі ў панядзелак раніцай. А ўжо ў аўторак да маёй маці прыходзілі і нас шукалі.
- Як прайшла ваша адаптацыя ў Літве?
- Нармальна, таму што і я, і дзіця вельмі шмат падарожнічаем. Я ў Беларусі ўвесь час асабліва не жыла - у весь час ездзіла па бізнесе, падарожнічала. Я там, дзе мой дом. Канешне, мне чагосьці не хапае з таго, што было там. Але гэта ўсё лірыка. Без гэтага можна жыць. Мы ў бяспецы і гэта самае галоўнае. Тым больш я бачу, што пазбегла турмы. Дзіця было б у дзіцячым доме, бо тата ў турме. Так што я бясконца шчаслівая, што мы з'ехалі.
- Ці змянілася ў Літве стаўленне да беларусаў з пачаткам вайны ва Украіне?
- Моцна не змянілася. Хаця вось мяне нядаўна ў кавярні паслалі туды ж, куды і рускі карабель. Я прасіла зрабіць каву, чалавек не зразумеў як менавіта. Па-ангельску ён не размаўляў, а на расейскую мову была вось такая рэакцыя. Але я не крыўдую, разумею, што гэта эмоцыі. Бываюць людзі, якія грабуць усіх пад адзін грабянец.
Беларусы сёння ў вельмі складанай сітуацыі апынуліся - паміж молатам і кавадлам. Асабліва цяжка тым, хто зараз прыязджае. У мяне ёсць некалькі знаёмых, якія выехалі з-за палітычнага пераследу. І ў іх катастрофа. Іх усе дынамят, ім ніхто не дапамагае.
Пры гэтым унутры Беларусі ўсё па-ранейшаму вельмі дрэнна. Рэпрэсіі ўзмацніліся. Затрыманых на акцыях па рэферэндуме вельмі моцна збівалі ў Жодзіне, напрыклад. Шмат людзей пацярпела. У Беларусі ўсе заціхлі. Вельмі цяжка эканамічна. Мама мая перабіваецца з капейкі на капейку.
Я лічу, што ў Беларусі ў найбліжэйшыя 10 гадоў будзе небяспечным месцам, бо вельмі шмат з'ехала настаўнікаў, урачоў, кампетэнтных людзей. Яны зараз з'ехалі - у іх стрэс. Яны адаптуюцца. А потым пытанне, колькі чалавек будуць гатовы вярнуцца, калі перамога будзе наша. Колькі з іх будуць гатовы ехаць і паднімаць краіну з каленаў. Гэтыя пераезды - гэта нялёгкая справа. Узяць хаця б дзіцячы сад, школу.
Дзіця маё хадзіла па пляцоўках і плакала, што няма дзяцей рускамоўных. Цяпер ужо нармальна - ён ходзіць у рускамоўны дзіцячы сад. Я не бачу нейкай дыскрымінацыі. Хаця вось першая выхавальніца мне ўвесь час тэлефанавала і скардзілася, што Гера выказваецца на палітычныя тэмы. А ён казаў, што лукашэнка - бандыт. "А як ён можа так казаць, калі многія людзі за лукашэнку (у Літве)?". Я адказвала, што калі многія людзі за, пакажыце мне іх, я ім білет куплю ў Беларусь. Мы ж у свабоднай краіне. Калі ў яго такое меркаванне, няхай ён дзіцёнак спакойна выказвае. Яго бацьку арыштоўвалі ў яго на вачах.
![](/ckfinder2.4/userfiles/images/photo_2022-03-23_11-18-50.jpg)
- Ці ёсць у вас пачуццё віны за тое, што з беларускага боку ідуць войскі і падаюць ракеты на Украіну?
- У мяне ёсць толькі шкадаванне. Нас доўга селекцыйна вырошчвалі цярпіламі і такімі маўклівымі. Я б гэта параўнала з сытуацыяй у сям'і. Калі ёсць нейкі аўтарытарны бацька, які прымяняе жорсткія метады. Лукашэнка - гэта такі чалавек які здзекуецца, садыст. У 20-ым годзе наш народ дасягнуў нейкага паўналецця. Калі ўжо нічога не страшна. Велізарная памылка з боку лукашэнкі прымяняць старыя метады. Ён працягвае біць ужо дарослага чалавека. Страчаны кантакт.
Таму калі за нешта і адчуваць віну, то гэта за тое, што мы недзе закрылі вочы і бяздзейнічалі. Доўгі час не разумелі, што адбываецца. Але ці можна вінаваціць дзіця, што бацька яго з дзяцінства б'е? А потым гэты тата пайшоў і збіў суседзяў. Я не бачу тут нашай прамой віны, людзі былі супраць. Мы зрабілі што магчыма. Як дзеці, якія яшчэ недастаткова адужэлі, збеглі да суседкі, у іншую краіну.
- Чым скончыцца сітуацыя вайны для Беларусі?
- Няма ліха без дабра. Гэта шанец, зрынуўшы рэжым пуціна, перакуліць яшчэ і рэжым лукашэнкі, які знаходзіў падтрымку ў Расіі. Мы не павінны застацца ў баку. У Літве ў нас вялікая валанцёрская група, мы арганізоўваем аўтобусы. Два разы на тыдзень ездзяць валанцёры-хлопцы ва Украіну, адвозяць гуманітарную дапамогу. Я працую валанцёрам фонду Razam. Цяпер мы ладзім дабрачынныя канцэрты – зараз такі будзе 26 сакавіка. Выступіць гурт РСП.
![](/ckfinder2.4/userfiles/images/photo_2022-03-23_11-19-13.jpg)
Планавалася, што гэты канцэрт будзе прымеркаваны да Дня Волі. Але змяніўся парадак дня, таму мы робім дабрачынны канцэрт. Збор сродкаў на дапамогу ўкраінцам і валанцёрам, якія арганізуюць дапамогу.
- Вы кажаце, што з сыходам пуціна зваліцца і лукашэнка. А ня можа быць так, што як лукашэнка шукаў паратунку ў мацнейшага дыктатара, так і пуцін звернецца ды Кітаю?
- У такім выпадку гэтая сітуацыя працягнецца вельмі доўга. Будзе такая Паўночная Карэя. Але я дапушчаю і гэты варыянт. Хоць гэтыя людзі ўжо немаладыя (пуцін і лукашэнка). Так ці інакш яны хутка скончаць свой век. І пытанне, ці зменіцца сістэма з іх сыходам. Калі будзе падтрымка Кітаю, тады будзе надоўга. Не хачу нават думаць пра гэта.
- І ўсё ж такі. Калі гэта скончыцца?
- Гэта скончыцца ці вельмі хутка ў наш бок, ці будзе працягвацца вельмі доўга. Цяпер такі важны момант, калі ад любой дробязі залежыць вельмі шмат. Каб змагацца за Украіну, людзі прыязджаюць з іншых краін. А для таго, каб людзі ваявалі за Расею - іх прыйшлося падмануць.
Я ўпэўнена, што ўсё ў жыцці трымаецца на ўнутраных сілах і матывацыі. Ва ўкраінцаў ёсць матывацыя, у беларусаў таксама ёсць шанц і матывацыя. У рускіх гэтага няма. Яны зараз пачнуць на многае расплюшчваць вочы - напрыклад, мамы, якія не ведаюць дзе іх дзеці. Вось гэтыя ўсе відэа з рускімі салдатамі, якія не разумеюць, што яны робяць ва Ўкраіне.
Я ўпэўнена, што Украіна не прайграе - каму яшчэ ва ўсім свеце мацней трэба перамагчы? Нікому. Я веру ў гэтую ўнутраную сілу і веру, што будзе партызанства, нават калі Расея нешта там акупіруе. Пастаянна дыверсіі, калі не ў адкрытую, то ў ціхую.
Я вельмі любіла Зяленскага, яшчэ калі ён вёў "Рассмяшы смешнага". З мужам абмяркоўвалі тады. Я казала: "У яго такое любоў гіганцкая да звычайнага чалавека. Вось відавочна ён на нешта большае здольны. Так ён любіць людзей". І зараз я гляджу - ён застаўся, ён людзей матывуе, ён кажа. Усё гэта робіць без нейкай баязлівасці. Мне вельмі падабаецца і Ўкраіна, і ўкраінская мова, і як яны думаюць.
Зразумела, у іх была карупцыя. Калі кажуць - вы што, хочаце як ва Украіне. Але гэта той этап, які і нам давядзецца прайсці. Пакуль гэтая сістэма сябе зжыве. Украіна ідзе на некалькі крокаў наперадзе за нас. Гэты перыяд будзе вельмі балючы і існая сістэма будзе з гэтым змагацца. Але гэта сябе зжывае. Апошнія дрыжыкі рэжыму, які застаўся ў некалькіх краінах па ўсім свеце. Але гэта эвалюцыйна сябе зжывае. Гэты феадальны лад.
- Вы сказалі пра тое, што яднае украінцаў - абарона роднай дзяржавы і саміх сябе ад ворага. А якая звышідэя можа быць у беларусаў, як нам будаваць сваю дзяржаву?
- Я бачу, што ў беларусаў ёсць адна вялікая праблема - гэта менталітэт. Ён фармаваўся вельмі доўгі час. Калі нам страшна - мы пачынаем раз'ядноўвацца. У нас заўсёды было прынята ўсё хаваць - свой даход, свае планы, свае ідэі. Уяўляць усё горш, чым ёсць насамрэч. Гэта такая стратэгія выжываньня. Калісьці яна была абсалютна дарэчнай.
Я не ведаю, як выкараніць гэта з нашых галоў. Таму што нават людзі, якія ўцяклі з Беларусі і аказаліся на волі, замест таго каб аб'ядноўвацца бясконца лаюцца. Цягнуць коўдру на сябе. Я гэта, на жаль, назіраю.
Трэба забыцца пра свае асабістыя амбіцыі і працаваць у камандзе. Гэта пачуццё, калі ўсё ў 20-ым годзе выходзілі. Я яго злавіла і гэта было неверагодна. Бачыць у іншым добрае. Разумець, што ўсе людзі розныя і выкарыстоўваць гэта.
Нам трэба поўнасцю мяняць стратэгію выхавання дзяцей, таму што выхаванне дзяцей у нас жудаснае. Дзяцей увесь час душаць. З дзяцінства мы не ведаем, чаго хочам. І калі мы вырастаем, ад нас патрабуюць нейкіх рашэнняў, а мы проста развучыліся ведаць, чаго мы хочам і як гэта атрымаць. Трэба пачынаць з выхавання, з адукацыі, таму што памяняць дарослым людзям мазгі вельмі цяжка.
Габрэі, ведаеце, як дзяцей вучаць? Калі прыходзіць дзіця і ў яго двойка па матэматыцы, што робяць бацькі? У нас наймаюць рэпетытара па матэматыцы. А габрэі гавораць: да д'ябла матэматыку. Лепш наняць рэпетытара па тым прадмеце, які добра ідзе. Чалавек не можа быць усюды таленавіты - ці ён будзе сераднячок, ці добры ў чымсьці сваім.
![](/ckfinder2.4/userfiles/images/photo_2022-03-23_11-18-45.jpg)
Я лічу, што наша задача зараз - сабраць максімальную колькасць беларусаў, знайсці ў кожнага яго плюс і даць штуршок развіццю. Гэта нейкія фінансавыя арганізацыі, нейкая крыпта Беларусь. Дэцэнтралізаваная дзяржава. Або вось узяць беларусаў у Літве і аб'яднацца, стварыць, ведаеце, такую дэма-версію новай Беларусі. Каб потым гэта перанесці на Беларусь. Ці схему, ці людзей нейкіх значных.
Вось зараз вельмі яскрава відаць, хто на што здольны і ў каго якая сіла. А самая вялікая слабасць, якая ўсё псуе - гэта звады, плёткі. Вы толькі сабе ўявіце: у нас у Вільні - тры беларускія дыяспары, якія не сябруюць адна з адной. Тры! Вы можаце сабе ўявіць? Для мяне гэта шок. Адны не любяць іншых, другія гоняць на трэціх, ёсць нейкія персоны нон-грата. Гэта мой боль, але з гэтым трэба нешта рабіць, таму што мы гэта не лечым. А гэта як ракавая пухліна можа разбурыць любы арганізм.
А ідэя вельмі простая - жыць лепш. У кожнага чалавека закладзена ў генах. Гэта пытанне эвалюцыі: жыць лепей. Перабудоўвацца больш на пазітыў і на развіццё, а не ныць і скардзіцца, што нам усё вінныя.
- Як дапамагчы палітвязням сёння?
- Я думаю, што ўсё гэта паскорыцца і іх хутка адпусцяць. Не таму, што нехта вельмі добрым стане, а таму што прыляціць чорны лебедзь. Гэта здарыцца не таму што мы нешта робім, хаця зразумела што трэба працягваць рабіць. Проста здарыцца нейкая лёсавызначальная гісторыя. Я не бачу ніводнага дзеяння, акрамя дапамогі Украіне, якое сёння паскорыла б працэс вызвалення палітвязняў.