Фонд «Краіна для Жыцця» ставіць сабе за мэту падтрымку і развіццё грамадзянскай супольнасці, строгае захаванне права і законнасці і, у канчатковым выніку, пабудову сапраўднай краіны для жыцця замест той жудаснай імітацыі, якая існуе ў Беларусі цяпер.
Мы працягваем прадстаўляць вам каманду нашага Фонду - людзей, якія аддаюць усе сілы барацьбе за свабоду беларусаў. Сёння прадставім Марыну Нікандрыну.
- Раскажыце пра сябе.
- Я нарадзілася ў Віцебску, скончыла Полацкі дзяржаўны ўніверсітэт. Цяпер большасць маіх аднагрупнікаў, працуюць у сістэме. Я мела зносіны з некаторымі з іх пасля падзей 9-12 жніўня. Заклікала да іх сумлення.
Мой дэкан засядае ў парламенце. Я, дарэчы, заўсёды адчувала да яго глыбокую павагу, захаплялася ім як чалавекам, як юрыстам. Цяпер у мяне крыху неадназначнае стаўленне, таму што я чакала што ён больш чалавечны і пракаменціруе сітуацыю, звязаную з гвалтам над мірным насельніцтвам. Я тэлефанавала яму, дасылала СМС, але адказу так і не атрымала. Ён застаўся на баку ўлады. Вельмі сумна.
- Кагосьці з вашых калегаў вы змаглі пераканаць?
- Я размаўляла з міліцыянтамі - і некаторых атрымалася пераканаць, асабліва маладых. Я казала, што трэба ці зараз сыходзіць з сістэмы, ці ты ніколі адтуль не сыдзеш. Таму што зараз у супрацоўнікаў ні мундзіра, ні гонару.
А вось суддзяў пераканаць было немагчыма, бо ў іх "статус, імя, зарплата". Плюс хутчэй за ўсё ў шматлікіх мысленне адпаведнае. Ёсць людзі, якія выйшлі з сем'яў суддзяў, пракурораў, у іх адпаведнае стаўленне да Лукашэнкі - ён цар і бог.
- Гэта значыць, гэта не сістэма іх зрабіла такімі?
- Не. Яшчэ падчас вучобы было зразумела хто па якім шляху пойдзе. Я ў іх асабліва не верыла, адзінае, спадзявалася летась неяк дастукацца да іх. Бо падзеі жніўня пераўзышлі ўсё, што было да гэтага. Жнівень - гэта быў проста генацыд народа, пасля якога наступіў прававы дэфолт.
- Раскажыце аб вашым стаўленні да судовай сістэмы да 2020? Сутыкаліся ў вашай дзейнасці з неаб'ектыўнымі рашэннямі суддзяў?
- Уся гэтая сістэма для мяне скончылася ў 2002 годзе. Я працавала тады з выдатным старшынём суда Уладзімірам Атрашкевічам - ён юрыст з вялікай літары. У яго была наладжана сістэма, яго вельмі паважалі ўсе. І яго знайшлі павешаным насупраць будынку суда. Думаю, што ён ня сам гэта зрабіў.
За некалькі гадоў да гэтага зьніклі Віктар Ганчар, Анатоль Красоўскі, Юры Захаранка, Зьміцер Завадзкі. І ніякіх слядоў. Я тады зразумела, што з судовай сістэмай у нашай краіне нешта ня тое. Нейкі збой, ці першапачаткова яна была няправільна наладжана.
Яшчэ быў момант, калі я аспрэчвала ў судзе дзеянні судовага выканаўцы. Ён парушыў артыкул грамадзянскага кодэкса, на што суддзя мне адказаў: "Ну і што"?
- Чаму вы заставаліся працаваць у сістэме?
- Я верыла, што магу змяніць сістэму да лепшага. На працягу ўсіх 17 гадоў працы я спадзявалася, што мне і маім калегам удасца вярнуць закон у краіну. Яшчэ на першым курсе ўніверсітэта нам агучвалі, што канстытуцыя напісана пад канкрэтнага чалавека. Тым не менш я верыла, што мае аднагрупнікі з правільным мысленнем могуць памяняць сістэму.
Хто такія суддзі? Гэта юрысты. Хто такія сьледчыя? Гэта юрысты. Таму яны не павінны шыць белымі ніткамі справы, якіх не існуе, суддзі не павінныя выносіць несправядлівыя прысуды.
- Ці павінны беларускія суддзі і пракуроры панесці пакаранне за тое, як зараз выносяць прысуды? І якое?
- Вядома, павінны. У крымінальным кодэксе ёсць артыкулы за вынясенне незаконных прыгавораў. Дарэчы, існуе меркаванне, што ўсе суддзі ўдзельнічаюць у рэпрэсіях. Але гэта не так. Ёсць суддзі, якія займаюцца шлюбаразводнымі працэсамі, эканамічныя суддзі. Гэта тыя людзі, якія ў сістэме, але не так заплямілі сябе.
- Як вы ставіліся да ўлады Лукашэнкі да падзеяў 2020 года?
- У апазіцыі я была заўсёды. Мне было сорамна, што Лукашэнка прадстаўляе беларускі народ, бо ў маім асяроддзі былі разумныя, інтэлігентныя, прыстойныя людзі, а пра гэтага чалавека я так бы сказаць не магу.
Да падзеяў жніўня 2020 году многія людзі казалі, што яны апалітычныя. Я спрабавала іх упэўніць, што немагчыма быць апалітычным. Тым, хто падтрымліваў Лукашэнку, тлумачыла чаму не трэба яго падтрымліваць. Але ўсё роўна гэта было права людзей {быць апалітычнымі ці падтрымліваць Лукашэнку}.
Пасля падзеяў жніўня 2020, калі Лукашэнка заяўляў аб тым, што трэба забіваць, расстрэльваць, калі труцілі газам пенсіянераў…
Усё гэта ўжо была не палітыка. Гэта простыя нормы чалавечых паводзін. Таму я спыніла зносіны з людзьмі, якія галасавалі за Лукашэнку і пасля падтрымлівалі ягоны рэжым.
- Раскажыце, як вы правялі жнівень 2020 года?
- У жніўні я была на гарачай лініі "Сумленных людзей". Тэлефанавала шмат людзей, якія пацярпелі ад гвалту, якім патрэбна была дапамога, родныя, якія шукалі сваіх блізкіх. Ні ў міліцыі, ні ў іншых установах ім не адказвалі дзе іхнія блізкія. Кожную гісторыю я прапускала праз сябе...
У той час я пазнаёмілася з сям'ёй Сашы Курдзюкова, якому далі 10 гадоў за тое, што ён быў сведкам забойства свайго сябра Генадзя Шутава. Адной з дачок Генадзя, калі яна прыехала ў Менск забіраць цела бацькі з экспертызы, яго не аддавалі.
Я тэлефанавала ў экспертызу, пыталася, як яны могуць так рабіць, няўжо яны думаюць, што іх гэта таксама можа не закрануць.
- Чым займаецеся зараз?
- Я з'яўляюся супрацоўнікам фонду "Краіна для Жыцця", прадстаўляю праект "Вернемся ў прававое рэчышча". Я веру ў тое, што законнасьць вернецца ў Беларусь. Фраза "часам не да законаў"- абсурдная.
Я магу яшчэ зразумець, хаця і складана гэта зрабіць, тых супрацоўнікаў, якія бяздумна выконваюць загады. Але суддзі - тыя людзі, якія апошняя інстанцыя, да якіх можна звярнуцца па абарону сваіх правоў, якія павінны быць бесстароннія, якім немагчыма ўказваць. Гэтыя людзі не павінны выносіць рашэнне па ўказцы зверху.
Таму для мяне з усёй гэтай сістэмы, рэпрэсіўнай машыны, якая пабудавана, самым страшным з'яўляецца суд. Бо ні пра якую законнасць у нашай краіне казаць немагчыма, пакуль існуе такая судовая сістэма.
- Чаму ваша праца патрэбна?
- Я аказваю людзям кансультацыі, дапамогу. Людзям патрэбна парада, як паступіць у нейкай сітуацыі. Пры гэтым яны не заўсёды маюць магчымасць заплаціць за кансультацыю адваката. Неабавязкова нават гэта будзе крымінальная справа, шмат хто кансультуецца па лістах з падатковай, напрыклад. Я адказваю на пытанні. У выпадку паўтаральных пытанняў запісваю відэа, каб было больш зразумела.
- Як і чаму вы з'ехалі з Беларусі?
- Прыйшлося з'ехаць, таму што сталі цікавіцца супрацоўнікі КДБ. У нас праходзілі чаяванні ў двары - амаль кожны дзень, больш глабальныя - па суботах. Мы пілі гарбату вялікай кампаніяй (чалавек 70), рыхтавалі хот-догі, замаўлялі тарты і, атрымліваецца, што галоўным арганізатарам была я.
Сталі затрымліваць людзей, пытацца пра мяне. Адну дзяўчыну з нашага двара затрымалі, завезлі ў КДБ. Пыталіся, ці ведае яна мяне, чым я займалася. Іншых людзей проста апытвалі (не ў КДБ). Мной цікавіліся не ў аднаго чалавека.
Яшчэ я аплочвала штрафы, і жанчына якой я дапамагла, на жаль, супрацоўнічала з органамі. Яна назвала тых, хто ёй дапамагаў {з аплатай штрафаў}. Штрафы ў нас, як вядома, гэтае фінансаванне пратэстаў, а не дапамога людзям, якая рэальна ім была патрэбная. Вось таму я вымушана была з'ехаць.
Я працягваю барацьбу далей. Хаця мне б хацелася рабіць гэта ў Беларусі. Таму што нават калі не было ніякіх мерапрыемстваў у двары, ці ланцугоў салідарнасці, я проста вешала сцяг на плечы, альбо брала парасон і хадзіла адна - на працу і з працы. Таму папярэджвала родных, што гуляю - шукайце мяне, калі што, у Фрунзенскім РАУС.
За мяжу мяне выпусцілі нармальна. Я яшчэ ўзяла з сабой сцяг і парасон, хаця разумела, што могуць дагляд зладзіць і што я магу быць у базах. Але я не магла іх пакінуць дома.
Бліц:
- Віцебск ці Вільня?
- Віцебск, вядома, родны горад!
- Віцебск ці Мінск?
- Мінск, таму што там мой дом.
- Беларусь ці іншая краіна?
- Каго любіш? - Люблю Беларусь. - То ўзаемна!
- Адвакат ці пракурор?
- Закон.
- Суд прысяжных - так ці не?
- Так. У працуючай, прававой сістэме патрэбны суд прысяжных.
- Прэзідэнцкая рэспубліка ці парламенцкая?
- Парламенцкая. Бо нельга аддаваць уладу ў рукі аднаму чалавеку.
- Хатняя жывёла: кот ці сабака?
- Бурундук! {смяецца}
Дапамагчы палітзняволеным можна ТУТ.
Мы працягваем прадстаўляць вам каманду нашага Фонду - людзей, якія аддаюць усе сілы барацьбе за свабоду беларусаў. Сёння прадставім Марыну Нікандрыну.
- Раскажыце пра сябе.
- Я нарадзілася ў Віцебску, скончыла Полацкі дзяржаўны ўніверсітэт. Цяпер большасць маіх аднагрупнікаў, працуюць у сістэме. Я мела зносіны з некаторымі з іх пасля падзей 9-12 жніўня. Заклікала да іх сумлення.
Мой дэкан засядае ў парламенце. Я, дарэчы, заўсёды адчувала да яго глыбокую павагу, захаплялася ім як чалавекам, як юрыстам. Цяпер у мяне крыху неадназначнае стаўленне, таму што я чакала што ён больш чалавечны і пракаменціруе сітуацыю, звязаную з гвалтам над мірным насельніцтвам. Я тэлефанавала яму, дасылала СМС, але адказу так і не атрымала. Ён застаўся на баку ўлады. Вельмі сумна.
- Кагосьці з вашых калегаў вы змаглі пераканаць?
- Я размаўляла з міліцыянтамі - і некаторых атрымалася пераканаць, асабліва маладых. Я казала, што трэба ці зараз сыходзіць з сістэмы, ці ты ніколі адтуль не сыдзеш. Таму што зараз у супрацоўнікаў ні мундзіра, ні гонару.
А вось суддзяў пераканаць было немагчыма, бо ў іх "статус, імя, зарплата". Плюс хутчэй за ўсё ў шматлікіх мысленне адпаведнае. Ёсць людзі, якія выйшлі з сем'яў суддзяў, пракурораў, у іх адпаведнае стаўленне да Лукашэнкі - ён цар і бог.
- Гэта значыць, гэта не сістэма іх зрабіла такімі?
- Не. Яшчэ падчас вучобы было зразумела хто па якім шляху пойдзе. Я ў іх асабліва не верыла, адзінае, спадзявалася летась неяк дастукацца да іх. Бо падзеі жніўня пераўзышлі ўсё, што было да гэтага. Жнівень - гэта быў проста генацыд народа, пасля якога наступіў прававы дэфолт.
- Раскажыце аб вашым стаўленні да судовай сістэмы да 2020? Сутыкаліся ў вашай дзейнасці з неаб'ектыўнымі рашэннямі суддзяў?
- Уся гэтая сістэма для мяне скончылася ў 2002 годзе. Я працавала тады з выдатным старшынём суда Уладзімірам Атрашкевічам - ён юрыст з вялікай літары. У яго была наладжана сістэма, яго вельмі паважалі ўсе. І яго знайшлі павешаным насупраць будынку суда. Думаю, што ён ня сам гэта зрабіў.
За некалькі гадоў да гэтага зьніклі Віктар Ганчар, Анатоль Красоўскі, Юры Захаранка, Зьміцер Завадзкі. І ніякіх слядоў. Я тады зразумела, што з судовай сістэмай у нашай краіне нешта ня тое. Нейкі збой, ці першапачаткова яна была няправільна наладжана.
Яшчэ быў момант, калі я аспрэчвала ў судзе дзеянні судовага выканаўцы. Ён парушыў артыкул грамадзянскага кодэкса, на што суддзя мне адказаў: "Ну і што"?
- Чаму вы заставаліся працаваць у сістэме?
- Я верыла, што магу змяніць сістэму да лепшага. На працягу ўсіх 17 гадоў працы я спадзявалася, што мне і маім калегам удасца вярнуць закон у краіну. Яшчэ на першым курсе ўніверсітэта нам агучвалі, што канстытуцыя напісана пад канкрэтнага чалавека. Тым не менш я верыла, што мае аднагрупнікі з правільным мысленнем могуць памяняць сістэму.
Хто такія суддзі? Гэта юрысты. Хто такія сьледчыя? Гэта юрысты. Таму яны не павінны шыць белымі ніткамі справы, якіх не існуе, суддзі не павінныя выносіць несправядлівыя прысуды.
- Ці павінны беларускія суддзі і пракуроры панесці пакаранне за тое, як зараз выносяць прысуды? І якое?
- Вядома, павінны. У крымінальным кодэксе ёсць артыкулы за вынясенне незаконных прыгавораў. Дарэчы, існуе меркаванне, што ўсе суддзі ўдзельнічаюць у рэпрэсіях. Але гэта не так. Ёсць суддзі, якія займаюцца шлюбаразводнымі працэсамі, эканамічныя суддзі. Гэта тыя людзі, якія ў сістэме, але не так заплямілі сябе.
- Як вы ставіліся да ўлады Лукашэнкі да падзеяў 2020 года?
- У апазіцыі я была заўсёды. Мне было сорамна, што Лукашэнка прадстаўляе беларускі народ, бо ў маім асяроддзі былі разумныя, інтэлігентныя, прыстойныя людзі, а пра гэтага чалавека я так бы сказаць не магу.
Да падзеяў жніўня 2020 году многія людзі казалі, што яны апалітычныя. Я спрабавала іх упэўніць, што немагчыма быць апалітычным. Тым, хто падтрымліваў Лукашэнку, тлумачыла чаму не трэба яго падтрымліваць. Але ўсё роўна гэта было права людзей {быць апалітычнымі ці падтрымліваць Лукашэнку}.
Пасля падзеяў жніўня 2020, калі Лукашэнка заяўляў аб тым, што трэба забіваць, расстрэльваць, калі труцілі газам пенсіянераў…
Усё гэта ўжо была не палітыка. Гэта простыя нормы чалавечых паводзін. Таму я спыніла зносіны з людзьмі, якія галасавалі за Лукашэнку і пасля падтрымлівалі ягоны рэжым.
- Раскажыце, як вы правялі жнівень 2020 года?
- У жніўні я была на гарачай лініі "Сумленных людзей". Тэлефанавала шмат людзей, якія пацярпелі ад гвалту, якім патрэбна была дапамога, родныя, якія шукалі сваіх блізкіх. Ні ў міліцыі, ні ў іншых установах ім не адказвалі дзе іхнія блізкія. Кожную гісторыю я прапускала праз сябе...
У той час я пазнаёмілася з сям'ёй Сашы Курдзюкова, якому далі 10 гадоў за тое, што ён быў сведкам забойства свайго сябра Генадзя Шутава. Адной з дачок Генадзя, калі яна прыехала ў Менск забіраць цела бацькі з экспертызы, яго не аддавалі.
Я тэлефанавала ў экспертызу, пыталася, як яны могуць так рабіць, няўжо яны думаюць, што іх гэта таксама можа не закрануць.
- Чым займаецеся зараз?
- Я з'яўляюся супрацоўнікам фонду "Краіна для Жыцця", прадстаўляю праект "Вернемся ў прававое рэчышча". Я веру ў тое, што законнасьць вернецца ў Беларусь. Фраза "часам не да законаў"- абсурдная.
Я магу яшчэ зразумець, хаця і складана гэта зрабіць, тых супрацоўнікаў, якія бяздумна выконваюць загады. Але суддзі - тыя людзі, якія апошняя інстанцыя, да якіх можна звярнуцца па абарону сваіх правоў, якія павінны быць бесстароннія, якім немагчыма ўказваць. Гэтыя людзі не павінны выносіць рашэнне па ўказцы зверху.
Таму для мяне з усёй гэтай сістэмы, рэпрэсіўнай машыны, якая пабудавана, самым страшным з'яўляецца суд. Бо ні пра якую законнасць у нашай краіне казаць немагчыма, пакуль існуе такая судовая сістэма.
- Чаму ваша праца патрэбна?
- Я аказваю людзям кансультацыі, дапамогу. Людзям патрэбна парада, як паступіць у нейкай сітуацыі. Пры гэтым яны не заўсёды маюць магчымасць заплаціць за кансультацыю адваката. Неабавязкова нават гэта будзе крымінальная справа, шмат хто кансультуецца па лістах з падатковай, напрыклад. Я адказваю на пытанні. У выпадку паўтаральных пытанняў запісваю відэа, каб было больш зразумела.
- Як і чаму вы з'ехалі з Беларусі?
- Прыйшлося з'ехаць, таму што сталі цікавіцца супрацоўнікі КДБ. У нас праходзілі чаяванні ў двары - амаль кожны дзень, больш глабальныя - па суботах. Мы пілі гарбату вялікай кампаніяй (чалавек 70), рыхтавалі хот-догі, замаўлялі тарты і, атрымліваецца, што галоўным арганізатарам была я.
Сталі затрымліваць людзей, пытацца пра мяне. Адну дзяўчыну з нашага двара затрымалі, завезлі ў КДБ. Пыталіся, ці ведае яна мяне, чым я займалася. Іншых людзей проста апытвалі (не ў КДБ). Мной цікавіліся не ў аднаго чалавека.
Яшчэ я аплочвала штрафы, і жанчына якой я дапамагла, на жаль, супрацоўнічала з органамі. Яна назвала тых, хто ёй дапамагаў {з аплатай штрафаў}. Штрафы ў нас, як вядома, гэтае фінансаванне пратэстаў, а не дапамога людзям, якая рэальна ім была патрэбная. Вось таму я вымушана была з'ехаць.
Я працягваю барацьбу далей. Хаця мне б хацелася рабіць гэта ў Беларусі. Таму што нават калі не было ніякіх мерапрыемстваў у двары, ці ланцугоў салідарнасці, я проста вешала сцяг на плечы, альбо брала парасон і хадзіла адна - на працу і з працы. Таму папярэджвала родных, што гуляю - шукайце мяне, калі што, у Фрунзенскім РАУС.
За мяжу мяне выпусцілі нармальна. Я яшчэ ўзяла з сабой сцяг і парасон, хаця разумела, што могуць дагляд зладзіць і што я магу быць у базах. Але я не магла іх пакінуць дома.
Бліц:
- Віцебск ці Вільня?
- Віцебск, вядома, родны горад!
- Віцебск ці Мінск?
- Мінск, таму што там мой дом.
- Беларусь ці іншая краіна?
- Каго любіш? - Люблю Беларусь. - То ўзаемна!
- Адвакат ці пракурор?
- Закон.
- Суд прысяжных - так ці не?
- Так. У працуючай, прававой сістэме патрэбны суд прысяжных.
- Прэзідэнцкая рэспубліка ці парламенцкая?
- Парламенцкая. Бо нельга аддаваць уладу ў рукі аднаму чалавеку.
- Хатняя жывёла: кот ці сабака?
- Бурундук! {смяецца}
Дапамагчы палітзняволеным можна ТУТ.
Працягнуць
.png)